Think Faster, Talk Smarter: คิดไว พูดเฉียบ แบบมืออาชีพ โดย Matt Abrahams
นักพูดและอาจารย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการสื่อสารจาก Stanford Graduate School of Business แปลบทความโดยครูฟิล์ม ธนพรรษ จากเว็บร้องเพลงดอทคอม
บทนำ: การพูดที่ทรงพลัง ไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวล่วงหน้าเสมอไป
ชีวิตจริงเต็มไปด้วยสถานการณ์ที่เราไม่สามารถเตรียมตัวล่วงหน้าได้ ไม่ว่าจะเป็นการตอบคำถามกะทันหันในการประชุม ตอบข้อซักถามหลังการนำเสนอ หรือแม้แต่การพูดในงานเลี้ยงอย่างไม่เป็นทางการ การพูดอย่างมีสติและมั่นใจในสถานการณ์เหล่านี้ เป็นสิ่งที่หลายคนมองข้าม แต่กลับเป็นทักษะที่สามารถพลิกภาพลักษณ์และเพิ่มความน่าเชื่อถือได้ทันที
Matt Abrahams กล่าวอย่างชัดเจนว่า ความสามารถในการ “คิดให้เร็ว และพูดให้เฉียบ” เป็นทักษะที่ฝึกฝนได้ ไม่ใช่ความสามารถที่มีแต่กับบางคนโดยกำเนิด ทักษะนี้สามารถทำให้เรากลายเป็นผู้นำที่คนอยากฟัง เป็นเพื่อนร่วมงานที่คนให้ความไว้วางใจ และเป็นนักพูดที่น่าจดจำบนทุกเวที
หลัก 6 ประการของการพูดโดยไม่ต้องเตรียมตัวล่วงหน้า (Impromptu Speaking)
1. 
เรียนรู้วิธีควบคุมความกลัว
ความกลัวเป็นอารมณ์พื้นฐานของมนุษย์เมื่ออยู่ต่อหน้าผู้ฟัง ไม่ว่าจะเป็นความกลัวการถูกตัดสิน ความกลัวความเงียบ หรือความกลัวว่าจะลืมสิ่งที่ต้องพูด Matt Abrahams ชี้ว่า การรับรู้และยอมรับความกลัวนั้นเป็นก้าวแรกที่สำคัญ จากนั้นเราสามารถใช้เทคนิคที่ช่วยลดความวิตกได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การหายใจลึกและช้าเพื่อควบคุมระบบประสาทอัตโนมัติ การยืนท่าที่มั่นคงเพื่อเสริมความมั่นใจ และการตั้งจุดสนใจใหม่จากตัวเองไปที่ผู้ฟัง เช่น ตั้งคำถามว่า “ฉันสามารถช่วยผู้ฟังเข้าใจอะไรได้บ้าง?” แทนที่จะคิดว่า “ฉันจะพูดผิดไหม?”
ตัวอย่างเช่น:
- หากคุณต้องขึ้นพูดในห้องประชุมแล้วรู้สึกใจเต้นแรง ให้ลองหายใจเข้า–ออกลึก ๆ 3 ครั้งก่อนขึ้นเวที และโฟกัสไปที่สมาชิกในห้องว่า “พวกเขามาฟังเพราะต้องการได้ไอเดียดี ๆ” มากกว่าความกังวลว่า “เราจะเก่งพอไหม”
- หากคุณถูกเรียกขึ้นพูดแบบกะทันหัน ลองยืนให้เท้าห่างเท่าหัวไหล่ ยืดหลังตรงและสบตาผู้ฟังขณะพูด พร้อมยิ้มเล็กน้อย วิธีนี้จะช่วยให้คุณทั้งดูมั่นใจและรู้สึกมั่นใจไปพร้อมกัน
2. 
โครงสร้างคือเพื่อนแท้
โครงสร้างเป็นสิ่งที่ทำให้ความคิดกระชับ และลดความตื่นตระหนกในสถานการณ์ที่ไม่คาดคิด เช่น โครงสร้าง “ปัญหา-แนวทางแก้ไข-ผลลัพธ์” หรือ “สิ่งที่เกิดขึ้น-สิ่งที่เราคิด-สิ่งที่ควรทำ” หรือ “อดีต-ปัจจุบัน-อนาคต” หรือ “เหตุการณ์-บทเรียน-การนำไปใช้” จะช่วยให้คำพูดมีทิศทางชัดเจน แม้ไม่ได้เตรียมล่วงหน้า
ตัวอย่างเช่น:
- หากถูกถามว่า “คุณคิดอย่างไรกับการทำงานแบบ Hybrid?” คุณอาจใช้โครงสร้าง “อดีต-ปัจจุบัน-อนาคต” โดยเริ่มจากการเล่าว่าก่อนหน้านี้คุณทำงานที่ออฟฟิศเต็มเวลา (อดีต), ปัจจุบันทำแบบ Hybrid และรู้สึกว่ายืดหยุ่นขึ้น (ปัจจุบัน), และมองว่าในอนาคตควรมีระบบสนับสนุนให้ทีมสื่อสารกันได้ดีขึ้น (อนาคต)
- หรือในกรณีที่ต้องตอบคำถามบนเวทีว่า “ความล้มเหลวสอนอะไรคุณบ้าง?” อาจใช้โครงสร้าง “เหตุการณ์-บทเรียน-การนำไปใช้” เช่น เล่าเหตุการณ์ที่เคยพลาด, สิ่งที่เรียนรู้จากมัน และคุณได้นำไปใช้กับงานปัจจุบันอย่างไร
3. 
ชัดเจนในเจตนา
ก่อนพูด คิดให้ชัดว่าเราต้องการให้ผู้ฟัง “เข้าใจ” อะไร “รู้สึก” อย่างไร และ “ลงมือทำ” อะไร เพราะแต่ละวัตถุประสงค์จะกำหนดวิธีการเล่าเรื่อง รูปแบบประโยค น้ำเสียง และจังหวะการสื่อสารทั้งหมด เช่น ถ้าเราต้องการให้ผู้ฟัง “เข้าใจ” เราอาจเน้นข้อมูลที่ชัดเจน มีโครงสร้าง และใช้ตัวอย่างที่เข้าใจง่าย ถ้าต้องการให้ “รู้สึก” เราอาจใช้เรื่องเล่าที่เชื่อมโยงกับอารมณ์ และถ้าต้องการให้ “ลงมือทำ” เราอาจปิดท้ายด้วยคำชักชวน หรือเหตุผลที่เร่งด่วนให้ลงมือทันที
ตัวอย่าง:
- หากคุณพูดในงานสัมมนาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม จุดประสงค์ของคุณอาจเป็นให้ผู้ฟัง “เข้าใจ” ปัญหาโลกร้อน → ใช้สถิติ ภาพเปรียบเทียบ หรือกราฟแสดงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ
- หากคุณต้องการให้ผู้ฟัง “รู้สึก” ว่าปัญหานี้ใกล้ตัว → คุณอาจเล่าเรื่องจริงของชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบจากน้ำท่วมหรือภัยแล้ง
- และหากคุณอยากให้ผู้ฟัง “ลงมือทำ” → ปิดท้ายด้วยการชวนให้ลงชื่อสนับสนุน หรือเปลี่ยนพฤติกรรมเล็ก ๆ เช่น พกถุงผ้า แทนการใช้ถุงพลาสติก
การพูดโดยมีเป้าหมายชัดเจน ไม่เพียงทำให้ประโยคของเรามีน้ำหนัก แต่ยังสร้างความน่าเชื่อถือและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงของผู้ฟังได้อย่างแท้จริง
4. 
พูดเหมือนมนุษย์ ไม่ใช่หุ่นยนต์
หลีกเลี่ยงภาษาทางวิชาการหรือคำศัพท์ซับซ้อน เพราะถึงแม้จะดูมีความรู้ แต่ก็มักสร้างกำแพงระหว่างผู้พูดกับผู้ฟัง การสื่อสารที่ดีที่สุดคือการพูดด้วยคำธรรมดา แต่มีความหมายลึกซึ้งและเข้าถึงใจ ใช้ภาษาที่มนุษย์ทั่วไปใช้จริง ไม่ต้องซับซ้อนหรือแสดงความฉลาดเกินจำเป็น เพราะเป้าหมายของการพูดคือการเข้าใจ ไม่ใช่แค่การแสดงออก Matt เรียกสิ่งนี้ว่า “การสื่อสารแบบมนุษย์เป็นศูนย์กลาง” (Human-Centered Communication) ซึ่งหมายถึงการพูดที่คำนึงถึงประสบการณ์ ความรู้พื้นฐาน และความรู้สึกของผู้ฟังเป็นหลัก
ตัวอย่างเช่น:
- แทนที่จะพูดว่า “องค์กรของเรากำลังดำเนินการตามแผนเชิงกลยุทธ์เพื่อยกระดับประสิทธิภาพในการบริหารจัดการทรัพยากรบุคคล” → เปลี่ยนเป็น “เรากำลังวางแผนให้พนักงานทำงานได้ดีขึ้นและมีความสุขมากขึ้น”
- หรือแทนที่จะพูดว่า “เราจำเป็นต้องลดการใช้ทรัพยากรที่ไม่ยั่งยืนซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ” → เปลี่ยนเป็น “เราควรช่วยกันใช้สิ่งของให้นานขึ้น และลดขยะที่ทำลายธรรมชาติ”
คำพูดที่เรียบง่ายแต่มีใจ จะเชื่อมโยงผู้ฟังกับผู้พูดได้ลึกกว่าภาษาแบบตำราหลายเท่า
5. 
ใช้พลังของเรื่องเล่า
การเล่าเรื่องส่วนตัว หรือการยกตัวอย่างจริง เป็นหนึ่งในเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดในการสื่อสาร เพราะผู้ฟังมักจะจำเรื่องราวได้ดีกว่าข้อมูลทางทฤษฎี เรื่องเล่าทำให้เนื้อหาดูมีชีวิต มีความเป็นมนุษย์ และเชื่อมโยงกับอารมณ์ของผู้ฟังได้โดยตรง โดยเฉพาะถ้าเรื่องเล่านั้นมาจากประสบการณ์จริงที่มีความเปลี่ยนแปลง มีบทเรียน หรือมีช่วงเวลาที่ผู้ฟังรู้สึกว่า “ฉันก็เคยเป็นแบบนั้น”
ตัวอย่าง:
- แทนที่จะพูดว่า “ความผิดพลาดเป็นสิ่งที่เรียนรู้ได้” → คุณอาจเล่าเรื่องตอนที่คุณพลาดโอกาสใหญ่เพราะพูดผิดในการสัมภาษณ์งาน จากนั้นคุณได้ฝึกซ้อมการตอบคำถามใหม่อย่างไร และในครั้งถัดไปคุณสามารถตอบได้ดีจนได้งาน
- หรือหากคุณอยากพูดถึงความสำคัญของการสื่อสารในทีม → คุณอาจเล่าเรื่องวันที่คุณเข้าใจผิดกับเพื่อนร่วมทีมจนโปรเจกต์เกือบล่ม แต่สุดท้ายได้เรียนรู้ว่าการเช็กความเข้าใจให้ตรงกันก่อนเริ่มงานคือสิ่งจำเป็น
การเล่าเรื่องไม่จำเป็นต้องยาวหรือดราม่า แค่ต้องจริงใจ และมีจุดหมายชัดเจนว่าคุณต้องการให้ผู้ฟังได้เรียนรู้อะไรจากเรื่องของคุณ
6. 
ฝึกซ้อมอย่างตั้งใจ
การฝึกฝนไม่ได้จำกัดแค่พูดหน้ากระจก แต่รวมถึงการตั้งคำถามกับตัวเองทุกวัน การอัดเสียงฟังย้อนเพื่อประเมินจุดแข็ง–จุดอ่อน การจำลองสถานการณ์กับเพื่อนหรือทีมงาน เช่น ฝึกตอบคำถามสัมภาษณ์หรือซ้อมพูดแบบฉับพลัน และแม้แต่การเล่นเกมตอบคำถามเร็ว เช่นเกม “พูด 1 นาทีโดยห้ามหยุด” หรือ “Random Prompt Challenge” ที่ให้หัวข้อกะทันหันแล้วพูดทันทีโดยไม่หยุดคิดนาน สิ่งเหล่านี้จะช่วยให้สมองคุ้นชินกับความเร็วของสถานการณ์จริง เพิ่มทักษะการจัดลำดับความคิดอย่างรวดเร็ว และลดความกลัวความเงียบระหว่างการพูด
ตัวอย่าง:
- คุณอาจตั้งคำถามกับตัวเองว่า “วันนี้ฉันได้สื่อสารอะไรให้ใครเข้าใจขึ้นบ้าง?” เพื่อฝึกทบทวนการสื่อสารของตัวเองแบบสม่ำเสมอ
- อัดเสียงตอนซ้อมตอบคำถาม “ทำไมคุณถึงเหมาะกับตำแหน่งนี้?” แล้วฟังกลับดูว่าเสียงของคุณฟังมั่นใจไหม ใช้คำชัดเจนหรือเปล่า และมีจังหวะเว้นที่เหมาะสมหรือไม่
- หรือชวนเพื่อนมาเล่นเกมที่ให้โจทย์ว่า “พูด 1 นาทีเกี่ยวกับแก้วน้ำบนโต๊ะ” ทันทีแบบไม่มีการเตรียมตัว เพื่อฝึกการพูดแบบกะทันหันจริง ๆ
การฝึกที่หลากหลายและสม่ำเสมอ จะช่วยเปลี่ยนความรู้ให้กลายเป็นปฏิกิริยาอัตโนมัติเมื่ออยู่บนเวทีจริง
ทักษะนี้เหมาะกับใคร? คำตอบคือ…ทุกคน
Matt Abrahams ย้ำว่า การพูดโดยไม่เตรียมตัว ไม่ใช่ทักษะเฉพาะทาง แต่คือสิ่งที่ใช้ได้ในชีวิตจริง:
พนักงานออฟฟิศที่ต้องประชุมทุกเช้า และถูกเรียกให้แสดงความคิดเห็น
วิทยากรที่ต้องตอบคำถามสดจากผู้ฟังในห้องสัมมนา
นักเรียนที่ต้องพูดหน้าชั้นในแบบไม่คาดคิด เช่น การตอบคำถามอาจารย์- นักพูดมืออาชีพที่ต้องรับมือกับสถานการณ์นอกสคริปต์บนเวทีใหญ่
ผู้บริหารที่ต้องแถลงต่อหน้าทีมงานหรือพาร์ทเนอร์อย่างมั่นใจ
เทคนิคเสริมที่ควรรู้
ใช้ “คำถามนำ” เป็นเครื่องมือเปิดประโยค เช่น “เคยไหมที่คุณรู้สึกว่า…” คำถามนำเป็นเทคนิคที่ช่วยเปิดการสื่อสารอย่างเป็นธรรมชาติ ดึงความสนใจของผู้ฟัง และสร้างความเชื่อมโยงทางอารมณ์ทันที โดยเฉพาะเมื่อต้องการให้ผู้ฟังรู้สึกว่าเรื่องที่เราพูดนั้นใกล้ตัว ตัวอย่างเช่น:
- “เคยไหมที่คุณพูดผิดในที่ประชุมแล้วรู้สึกไม่มั่นใจไปทั้งวัน?”
- “คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมบางคนถึงพูดแค่ไม่กี่ประโยคแต่กลับจับใจเราได้ทันที?”
พูดช้ากว่าปกติ 15% เพื่อให้สมองมีเวลาคิดขณะพูด การลดความเร็วลงเล็กน้อยไม่เพียงช่วยให้เราคิดอย่างเป็นระบบ แต่ยังทำให้ผู้ฟังเข้าใจเนื้อหาได้ดีขึ้น ช่วงเว้นระหว่างประโยคยังช่วยเน้นสาระสำคัญและสร้างจังหวะที่ชวนฟังมากขึ้น ตัวอย่างเช่น:
- หากคุณกำลังเล่าเรื่องสำคัญ เช่น ความล้มเหลวครั้งใหญ่ เว้นจังหวะระหว่างประโยคหลัก จะเพิ่มน้ำหนักทางอารมณ์และความน่าเชื่อถือ
- การพูดว่า “วันนั้น…ผมล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง” แล้วเว้นช่วงเล็กน้อย จะช่วยให้ผู้ฟังซึมซับอารมณ์ได้มากกว่าพูดรวดเดียว
จับสัญญาณจากผู้ฟัง: สีหน้า การสบตา หรือท่าทาง เป็นข้อมูลสำคัญในการปรับจังหวะการพูด การสังเกตผู้ฟังระหว่างพูดช่วยให้เราปรับเนื้อหา โทนเสียง หรือความเร็วได้ทันที เช่น:
- หากผู้ฟังเริ่มมองนาฬิกาหรือหน้าเบื่อ อาจแปลว่าเราพูดนานเกินไป → ควรสรุปให้กระชับขึ้น
- หากมีคนพยักหน้าหรือยิ้มตาม แปลว่ากำลังเชื่อมโยงกับเนื้อหา → อาจขยายความต่อ หรือใช้เรื่องราวต่อเนื่องเพื่อดึงอารมณ์ไว้
การจับสัญญาณเล็ก ๆ เหล่านี้คือทักษะของนักพูดมืออาชีพ ที่ทำให้ทุกการพูดเป็นการสื่อสารสองทาง ไม่ใช่แค่การพูดฝ่ายเดียว
สรุป: ทักษะที่เปลี่ยนความประหม่าให้เป็นพลัง
“Think Faster, Talk Smarter” ไม่ได้แค่สอนให้พูดเร็ว แต่สอนให้ “คิดไว พูดแม่น และมั่นใจ” ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้างความน่าเชื่อถือ ความสัมพันธ์ และโอกาส เพราะในโลกการทำงานและการใช้ชีวิตปัจจุบัน ความสามารถในการสื่อสารอย่างฉับไว กลายเป็นหนึ่งในทักษะที่สร้างความแตกต่างระหว่างคนทั่วไปกับผู้นำที่โดดเด่น
ไม่ว่าคุณจะยืนพูดต่อหน้าคน 3 คน หรือ 3,000 คน — หากคุณสามารถคิดสิ่งที่จะพูดได้อย่างเป็นระบบ พูดออกมาได้อย่างมีจังหวะ น้ำเสียงมั่นใจ และเชื่อมโยงกับผู้ฟังได้จริง นั่นคือคุณมีพลังในการขับเคลื่อนสถานการณ์ การโน้มน้าวใจ และการสร้างภาพลักษณ์ที่คนจดจำได้
ตัวอย่างเช่น:
- ในห้องประชุมเล็ก ๆ ที่หัวหน้าถามความคิดเห็นอย่างกะทันหัน คนที่ตอบได้ชัดเจนและเป็นระบบ แม้ไม่รู้ล่วงหน้า จะกลายเป็นคนที่ถูกมองว่า “น่าเชื่อถือ”
- หรือบนเวทีใหญ่ที่ผู้พูดตอบคำถามสดจากผู้ฟังได้ด้วยความจริงใจและฉับไว ผู้ฟังจะรู้สึกว่า “เขาพร้อม เขารู้จริง และเขาคือมืออาชีพ”
ทักษะนี้ไม่ใช่แค่ช่วยให้คุณพูดดีขึ้น แต่ยังช่วยให้คุณคิดชัดขึ้น ตัดสินใจเร็วขึ้น และสร้างผลกระทบในทุกบทสนทนา ไม่ว่าจะเล็กหรือใหญ่
หากคุณอยากพัฒนาทักษะการพูดในที่สาธารณะ การนำเสนอ หรือการใช้เสียงอย่างมืออาชีพ ร้องเพลงดอทคอม พร้อมช่วยคุณฝึกฝนด้วยเทคนิคที่เข้าใจง่าย ได้ผลจริง และปรับตามเป้าหมายเฉพาะบุคคล ไม่ว่าคุณจะเริ่มต้นจากศูนย์ หรือกำลังเตรียมขึ้นเวทีใหญ่
โทร. 099-2324519
อีเมล: rongpleng@gmail.com
Line: @rongpleng
Instagram: @rongpleng
TikTok: @rongpleng.com 
เว็บไซต์: www.rongpleng.com
#ร้องเพลงดอทคอม #สอนร้องเพลง #เรียนร้องเพลง #ครูฟิล์มธนพรรษ #ฝึกพูดในที่สาธารณะ #พลังเสียงที่เปลี่ยนชีวิต #เทคนิคการพูด #สื่อสารอย่างมั่นใจ #คิดไวพูดเฉียบ #presentationมืออาชีพ
ร้องเพลงดอทคอม, สอนร้องเพลง, เรียนร้องเพลง, ครูฟิล์มธนพรรษ, ฝึกพูดในที่สาธารณะ, พลังเสียงที่เปลี่ยนชีวิต, เทคนิคการพูด, สื่อสารอย่างมั่นใจ, คิดไวพูดเฉียบ, presentationมืออาชีพ
